Zorgmethodiek Böhm laat mensen weer opleven

21 september 2021

Eric Schlangen heeft zijn sporen wel verdiend in de zorg: eerst als verpleegkundige, later als gezondheidswetenschapper en inmiddels als gecertificeerd leraar en adviseur in de psychobiografische zorgmethodiek volgens professor Erwin Böhm. Met zijn jarenlange ervaring onderwijst en adviseert hij onze zorgmedewerkers. Deze methode wordt inmiddels binnen menig zorgvilla van Stepping Stones ingezet; de andere zorgconcepten volgen zo snel mogelijk. Maar wat houdt het psychobiografische model van Erwin Böhm precies in. En wat onderscheidt deze methodiek nou van andere belevingsgerichte zorgmethodes? Eric vertelt het ons.

Het levensverhaal in beeld

“Met de psychobiografische zorgmethodiek Böhm gaan we op zoek naar het verleden en het gevoelsleven van de bewoners, en vertalen die naar individueel passende activiteiten. Met die activiteiten stimuleren we de zelfredzaamheid en versterken we hun eigenwaarde. Het doel? Mensen weer doen opleven.”

Dat lukt alleen wanneer je iemand goed kent. En daar komen we ook precies bij het eerste verschil tussen het model van Böhm en andere modellen van belevingsgerichte-  of dementiezorg. “Hoewel complementair aan andere modellen, richt Böhm zich op het levensverhaal van de bewoners, en dan met name de eerste 25 á 30 jaar van iemands leven. Juist in die eerste periode zijn de indrukken vormend voor het individu; wat je de jaren daarna nog leert zijn de maatschappelijke omgangsvormen. Wanneer het bijvoorbeeld handig is om je mond te houden of je juist te laten gelden. En precies die latere omgangsvormen, het reguleren van je emotie door je verstand, verlies je als eerste met dementie. De ‘glanslak’ gaat er vanaf. Dus waar het vaak lijkt of iemand erg is veranderd, gaat diegene eigenlijk meer terug naar zijn pure kern. Het levensverhaal leggen we vast in een levensloopboek. Bij Böhm staat methodisch werken centraal”.

De analyse

“Vanuit het levensverhaal van de bewoner en onze observaties maken we een analyse.” Ook hiermee onderscheidt de methode zich. “Het verhaal van de bewoners is leidend, ook al kent familie een hele andere waarheid. Meneer geeft aan dat hij bij de brandweer heeft gezeten? Dan is dat ons uitgangspunt. Wellicht was dit vroeger wel een onvervulde jongensdroom en brengt het samen periodiek contoleren van bijvoorbeeld de brandslangen hernieuwde levenszin. Böhm noemt dit de ‘levensleugen’. We passen dit allemaal toe. Want hebben we niet allemaal onze eigen waarheid?”\

Activeren

Vanuit de analyse wordt een persoonlijk zorgplan gemaakt, vol met individuele activiteiten. “Waar andere methodes gericht zijn op verwennen, richten wij ons met Böhm juist op activering.” Zelfredzaamheid; een belangrijk onderdeel van eigenwaarde. “Use it or lose it, zeg ik altijd. Wanneer taken worden overgenomen die je zelf kunt uitvoeren, word je afhankelijk en uiteindelijk zul je die vaardigheid zelfs verliezen. Dat doet wat met je zelfbeeld. Daarom is het doel om het huishouden samen met de bewoners draaiend te houden; hen er echt bij te betrekken. En dat is ook best een uitdaging voor de medewerkers en familie. Medewerkers vinden het fijn om te zorgen. Daarom kies je ook voor het vak. Deze methodiek vraagt dus echt om een andere benadering.”

We zien nu al hele mooie resultaten binnen Stepping Stones. “Ik denk bijvoorbeeld aan één van de zorgvilla’s waar een meneer woont die nog maar moeilijk kan communiceren en veel onrust ervaart. Hij begrijpt zijn omgeving niet altijd goed, maar kan daar niet over praten, terwijl taal altijd wel heel belangrijk is geweest in zijn leven. Meneer houdt er van om buiten te zijn, maar verdwaalde regelmatig op weg naar de tuin. Uit de analyse kwam naar voren dat hij veel behoefte heeft aan controle over zijn eigen leven. Dat heeft hij nu. Meneer is verhuisd naar een verdieping waar hij zelf de weg naar buiten kan vinden en hij werkt in de tuin. Zijn onrust wordt dan omgezet in acties. Of een ander leuk voorbeeld. Medewerkers en bewoners lunchten altijd samen, maar toen in het land  corona oplaaide kon dit tijdelijk niet meer. Bewoners gingen elkaar ineens helpen. Ze konden dus veel meer dan aanvankelijk werd gedacht.”

“Mijn wens voor de toekomst? Dat we afgaan van het ritme van de instelling, en meegaan met het ritme van de bewoners. Dat de Böhm methodiek een wezenlijk onderdeel is van de bedrijfscultuur. En de medewerkers trots zijn op wat ze met de bewoners bereiken, wat het werkplezier weer vergroot. Uiteindelijk heeft hun werkplezier weer zijn weerslag op het welbevinden van de bewoners. En zo is de cirkel rond.”